Herbata z mięty pieprzowej cieszy się popularnością od wieków, ze względu na swoje dobroczynne właściwości, uśmierzanie bólów brzucha czy lecznicze inhalacje w celu udrożnienia dróg oddechowych. Już starożytni Rzymianie wierzyli, że mięta pobudza umysł. Jednak obecne badania biorą pod uwagę nawet skomplikowane jednostki chorobowe. Jedną z nich jest zespół policystycznych jajników (ang. policystic ovary syntrome, PCOS). Jak herbata miętowa wpływa na PCOS? Czy redukuje objawy związane z tym schorzeniem? Tego dowiesz się w poniższym artykule.
Mięta pieprzowa należy do rodziny Labiatae, a wywodzi się z Azji Wschodniej. Dawne zastosowanie tego zioła nie różni się znacząco od obecnej formy jej wykorzystywania, również w czasach obecnych miętę można stosować przy: przeziębieniu, kaszlu, zapaleniu zatok, nudnościach wymiotach, bólach brzucha czy utracie apetytu [1]. Dodatkowo w Indiach znajduje zastosowanie przy codziennym sporządzaniu potraw, by nadać im szczególnego smaku i zapachu. Znamy ją także z życia codziennego, ponieważ jest używana do aromatyzowania gum do żucia, past do zębów, wyrobów cukierniczych oraz preparatów farmaceutycznych [2]. Olejek eteryczny z mięty pieprzowej jest częstym składnikiem produktów higienicznych i produktów kosmetycznych, a znaczne jego ilości są wykorzystywane w przemyśle spożywczym oraz przy wytwarzaniu napojów [3].
Zespół policystycznych jajników (ang. policystic ovary syntrome, PCOS) należy do wieloczynnikowych chorób metabolicznych o zasięgu obejmującym nawet 12% kobiet w społeczeństwie [4]. Możemy zidentyfikować PCOS u pacjentki, u której występują 2 z 3 kryteriów rotterdamskich:
Okazuje się, że mięta pieprzowa może przynieść korzystne efekty dla osób borykających się z tym zespołem objawów. Warto tutaj przytoczyć badanie Paula Granta, w którym wzięły udział 42 kobiety, w wieku 19-42 lat, średnio 25,5 lat. Badane zostały podzielone na dwie grupy, pierwsza z nich przyjmowała herbatę rumiankową, która nie zaburza gospodarki hormonalnej, a druga przyjmowała herbatę miętową. Kobiety z obu grup spożywały napar dwa razy w ciągu dnia. Eksperyment trwał przez 30 dni. Początek doświadczenia miał miejsce pierwszego dnia po zakończonej menstruacji. W tym terminie dokonano pomiaru: wolnego testosteronu (FT), całkowitego testosteronu (TT), siarczanu dehydroepiandrosteronu (DHEAS), hormonu luteinizującego (LH) oraz hormonu folikularnego (FSH). Dodatkowo pacjentki same oceniły swój wygląd pod względem hirsutyzmu według skali wskaźnika jakości życia w dermatologii (DQLI) oraz zbadano kliniczne objawy tego samego parametru za pomocą skali Ferrimana-Gallweya (FG). Te badania powtórzono po 15 oraz 30 dniach. Eksperyment ukończyło 41 pacjentek. Wyniki badań prezentują się następująco:
Tendencyjna ocena hirsutyzmu dokonana przez pacjentki była istotnie zmniejszona w grupie otrzymującej herbatę z mięty (p<0,05), jednakże wyniki w skali FG tego nie potwierdziły. Może to wskazywać na działanie placebo, któremu uległy oceniające pacjentki. Pomiary obu grup przedstawiono w Tabeli 1 i 2 [6].
Tabela 1. Wyniki przed i po leczeniu u pacjentów przyjmujących herbatę z mięty.
Grupa badawcza przyjmująca miętę pieprzową |
FT (pg/mL) |
TT (ng/mL) |
DHEAS (mcg/mL) |
LH (mIU/mL) |
FSH (mIU/mL) |
DQLI (0–30) |
FG |
0 dzień |
5.12±2.14 | 0.81±0.39 | 184.5±82.1 | 5.25±3.2 | 5.12±1.98 |
17 (10–24) |
17 (12–22) |
15 dzień |
3.70±2.58 | 0.80±0.22 | 187.2±79.1 | 5.99±4.1 | 4.57±1.67 |
- |
- |
30 dzień |
3.64a±2.67 | 0.62a±0.34 | 183.3±87.8 | 7.23a±3.9 | 6.10a±2.1 |
11a (8–18) |
16 (10–22) |
a – różnice statystycznie istotne przy p<0,05; FT - wolny testosteron, TT – całkowity testosteron, DHEAS - siarczan dehydroepiandrosteronu, LH - hormon luteinizujący, FSH - hormon folikularny, DQLI - wskaźnik jakości życia w dermatologii, FG - skala Ferrimana-Gallweya
Tabela 2. Wyniki przed i po leczeniu u pacjentów przyjmujących herbatę rumiankową.
Grupa kontrolna przyjmująca rumianek |
FT (pg/mL) |
TT (ng/mL) |
DHEAS (mcg/mL) |
LH (mIU/mL) |
FSH (mIU/mL) |
DQLI (0–30) |
FG |
0 dzień |
4.98±2.84 | 0.87±0.40 | 179.5±85.3 | 5.47±2.7 | 5.67±1.99 |
18 (10–24) |
17 (12–22) |
15 dzień |
4.70±1.98 | 0.81±0.21 | 183.2±76.1 | 5.59±4.1 | 5.52±1.42 |
- |
- |
30 dzień |
4.49±1.67 | 0.80±0.14 | 183.3±82.8 | 5.23±2.8 | 5.59±2.4 |
15 (9–18) |
16 (11–22) |
FT - wolny testosteron, TT – całkowity testosteron, DHEAS - siarczan dehydroepiandrosteronu, LH - hormon luteinizujący, FSH - hormon folikularny, DQLI - wskaźnik jakości życia w dermatologii, FG - skala Ferrimana-Gallweya
Mahmood Sadeghi Ataabadi oraz współpracownicy wykonali badania na modelu szczurzym o podobnej tematyce. Samice szczurów podzielono na 8 grup według poniższego podziału (Tabela 3).
Tabela 3. Podział szczurów w zależności od przyjmowanej substancji.
Grupa I: kontrolna |
Grupa II: spożywanie letrozolu |
Grupa III: otrzymywała letrozol i olejek z mięty (150 mg/kg) |
Grupa IV: otrzymywała letrozol i olejek z mięty (300 mg/kg) |
Grupa V: spożywanie letrozolu i oleju sezamowego |
Grupa VI: spożywanie 150 mg/kg olejku z mięty |
Grupa VII: otrzymała olejek z mięty (300 mg/kg) |
Grupa VIII: otrzymywała olej sezamowy |
Eksperyment trwał 20 dni, po tym czasie sprawdzono parametry zwierząt (Tabela 4).
Tabela 4. Wyniki przedstawiające poziom LH, FSH i testosteronu u szczurów kontrolnych, szczurów z PCOS, oraz szczurów z PCOS, którym podawano olejek z mięty lub olej sezamowy.
Grupy |
LH (ng/dl) |
FSH (ng/dl) |
Testosteron (mIU/ml) |
(I) Kontrolna |
22.26±1.76 | 16.96±3.76 | 0.14±0.02 |
(II) PCOS |
24.56±1.98 | 13.62±0.65 | 3.04±0.69a |
(III) PCOS + olejek z mięty (150 mg/kg) |
21.88±4.13 | 13.61±1.64 | 0.20±0.11 |
(IV) PCOS + olejek z mięty (300 mg/kg) |
21.45±2.63 | 15.40±3.86 | 0.12±0.01 |
(V) PCOS + olej sezamowy |
25.85±3.49 | 14.50±0.88 | 0.14±0.02 |
Różnice statystycznie istotne przy p<0.05; a – Istotne różnice pomiędzy grupą II a pozostałymi grupami
Badanie wykazało zmniejszenie testosteronu u szczurów przyjmujących olejek z mięty, przy dawce 300 mg/kg masy ciała nastąpiła redukcja z 3.04 (mIU/ml) w grupie kontrolnej z PCOS do średnio 0.12 (mIU/ml). W przypadku hormonów LH oraz FSH nie nastąpiła statystycznie istotna zmiana [7].
Mięta pieprzowa może być pomocna w redukcji objawów związanych z PCOS, jednakże stosowanie herbat miętowych powinno odbywać się w dłuższej perspektywie czasu, ponieważ pomimo zmian biochemicznych parametrów krwi, faza wzrostu włosa może być dłuższa niż miesiąc, co prawdopodobnie przyczyniło się do braku istotności statystycznej biorąc pod uwagę hirsutyzm. Mimo to wyniki są obiecujące i dają możliwość redukcji objawów. Z kolei badanie na szczurach z 2017 roku również wskazuje na podobne właściwości antyandrogenne mięty, w tym przypadku w formie olejku, co potwierdza wcześniejsze badania. Jednakże z uwagi na rok publikacji pierwszego badania, warto je powtórzyć na większej grupie kobiet i dodatkowo wydłużyć okres badania, w celu sprawdzenia, czy wyniki utrzymają się w dłuższej perspektywie czasu.
1. Akdoğan M., Tamer M.N., Cüre E., Cüre M.C., Köroğlu B.K., Delibaş N. Effect of spearmint (Mentha spicata Labiatae) teas on androgen levels in women with hirsutism. Phyther Res, 2008, 22(4): 544–549. DOI: 10.1002/ptr.2074
2. Saleem M., Alam A., Sultana S. Attenuation of benzoyl peroxide-mediated cutaneous oxidative stress and hyperproliferative response by the prophylactic treatment of mice with spearmint (Mentha spicata). Food Chem Toxicol, 2000, 38(10): 939–948. DOI: 10.1016/s0278-6915(00)00088-0
3. Spirling L.I., Daniels I.R. Botanical perspectives on health peppermint: more than just an after-dinner mint. J Soc Promot Heal, 2001, 121(1): 62–63. DOI: 10.1177/146642400112100113
4. Kłósek P., Grosicki S., Całyniuk B. Dietoterapia w zespole policystycznych jajników – zalecenia praktyczne. Forum Zab. Metabol, 2017, 8(4): 148–154. URL: https://journals.viamedica.pl/forum_zaburzen_metabolicznych/article/view/56330
5. Drosdzol-Cop A., Sidło-Stawowy A., Sajdak D., Skrzypulec-Plinta V. Rozpoznanie zespołu policystycznych jajników u dziewcząt. Ginekol. Pol, 2014, 85: 145–148. URL: https://core.ac.uk/download/pdf/268474979.pdf
6. Grant P. Spearmint herbal tea has significant anti-androgen effects in polycystic ovarian syndrome. A randomized controlled trial. Phyther Res, 2010, 24(4): 186–188. DOI: 10.1002/ptr.2900
7. Sadeghi Ataabadi M., Alaee S., Bagheri M.J., Bahmanpoor S. Role of essential oil of mentha spicata (spearmint) in addressing reverse hormonal and folliculogenesis disturbances in a polycystic ovarian syndrome in a rat model. Adv Pharm Bull, 2017, 7(4): 651–654. DOI: 10.15171/apb.2017.078
Autor publikacji
Gabriela Gutowska
Studentka dietetyki na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie. Pasjonatka szeroko pojętego zdrowego stylu życia, w tym zdrowia fizycznego oraz psychicznego. Inspiruje do zmiany nawyków na prozdrowotne. [profil autora]